Page 7 - Biologia na czasie 3 - podręcznik, zakres rozszerzony

5.1. Układ oddechowy u zwierząt

Etapy wymiany gazowej gazu. Natomiast ciśnienie parcjalne dwutlenku
U większości zwierząt wymiana gazowa prze- węgla osiąga wyższą wartość w komórkach
biega dwuetapowo. Pierwszym etapem jest i dlatego gaz ten przenika do płynów ustrojo-
wymiana gazowa zewnętrzna, która polega na wych.
pobraniu tlenu ze środowiska zewnętrznego do Ciśnienie parcjalne tlenu i dwutlenku węgla
płynów ustrojowych oraz oddaniu dwutlenku w ośrodkach biorących udział w wymianie
węgla z płynów ustrojowych do środowiska gazowej u ssaków
zewnętrznego. U przeważającej części zwie- Ciśnienie
rząt wymiana gazowa zewnętrzna zachodzi Ciśnienie parcjalne
dzięki narządom wymiany gazowej. Drugim Ośrodek parcjalne dwutlenku
tlenu
etapem jest wymiana gazowa wewnętrzna, [mm Hg] węgla
odbywająca się pomiędzy płynami ustrojo- [mm Hg]
wymi a komórkami ciała. Komórki pobierają Powietrze 160 0,3
tlen z płynów ustrojowych oraz oddają dwu-
tlenek węgla do płynów ustrojowych. Zarówno Pęcherzyk płucny 100 40
wymiana gazowa zewnętrzna, jak i wymiana Krew utlenowana 95–100 40
gazowa wewnętrzna zachodzą dzięki procesowi
dyfuzji. Ciśnienie parcjalne tlenu w płynach Krew odtlenowana 40 45
ustrojowych jest wyższe (czasem kilkakrotnie)
niż w komórkach, co umożliwia przepływ tego Komórka 40 45

Wymiana gazowa
Dyfuzja tlenu i dwutlenku węgla
między wnętrzem organizmu
a środowiskiem zewnętrznym.

zewnętrzna wewnętrzna
Zachodzi w płucach między Zachodzi w tkankach między
pęcherzykami płucnymi a krwią. krwią a komórkami.

PO = 100 mm Hg PO = 40 mm Hg
2
2
PO = 40 mm Hg PCO = 40 mm Hg PCO = 45 mm Hg
2
2
2
PCO = 45 mm Hg
2
CO
CO ² ² O ² O ²

²
O ² O ² CO CO ²

PO = 100 mm Hg PO = 40 mm Hg PO = 95 mm Hg
2
2
2
PCO = 40 mm Hg PCO = 45 mm Hg PCO = 40 mm Hg
2
2
2
171